Oké, Noorwegen voor beginners. Noorwegen heeft een verbluffend lange kustlijn, met heel veel indrukwekkende fjorden en eilanden. Je vervalt makkelijk in superlatieven om de Noorse natuur te omschrijven. Daartussen vind je zo nu en dan ook nog ontzettend leuke steden. Denk aan Oslo, Stavanger, Bergen, Molde, Trondheim, Bodø of Tromsø. Redenen te meer om Noorwegen te ontdekken!
Noorwegen voor beginners: wat weten we al?
Noorwegen is voor de meeste Nederlanders dat dure, rijke land. Daar ga je net als Zwitserland alleen naartoe als je voor een jaartje je vakantiebudget wat opgeschroefd hebt. Gelijk Zwitserland is dat jammer, omdat beide landen heel veel natuurschoon te bieden hebben. Wat in essentie natuurlijk gratis is. Is het echt zo duur? Helaas wel ja. Maar dan moet ik er ook bij zeggen dat je een handige beginnersgids zou kunnen schrijven over hoe je daarmee omgaat.
Zo liggen de lonen in Noorwegen heel hoog en is het klimaat en de geografie niet echt geschikt voor grootschalige landbouw. Dat betekent dat bepaalde geïmporteerde verse voeding nou eenmaal aan de prijs is. De hoge lonen betekenen dat diensten duur zijn. Denk aan restaurants en terrassen. Kijk je bijvoorbeeld in Oslo in een sportwinkel, dan zul je merken dat de spullen helemaal niet zoveel duurder zijn dan in Nederland. Er hebben immers bijna geen dure Noorse handen aan het product gezeten, omdat de fabrieken elders in de wereld staan. Dat verklaart wellicht ook waarom ik de indruk heb dat Noren van die dure en mooie spullen hebben. Ze hebben gewoon meer koopkracht.
Kijken we naar de boodschappenindex van Numbeo.com, dan zien we dat de Noorse supermarkt 30 procent duurder is dan in Nederland. Dat is veel natuurlijk, maar het zijn vooral de kort houdbare producten en producten uit Noorwegen die veel duurder zijn. Uiteindelijk heb je zelf de regie over je winkelmandje. Het hoeft dus geen 30 procent extra te zijn.
Noorse olie en gas
Genoeg Hollands geklets over de kleintjes, waarom is Noorwegen zo rijk? Noorwegen was een redelijk arm land, dat voornamelijk van de visserij leefde. In de jaren zestig kwam daar verandering in met de vondst van aardolie en aardgas op zee. Door met dit kapitaal slim om te gaan en ook de industrie breder te ontwikkelen werd Noorwegen heel kort door de bocht één van de rijkste landen van Europa. Daarbij is succesvol ingezet op een sociaal vangnet voor de bevolking.
Ook op het gebied van duurzame energie is Noorwegen voortvarend. De Noren investeren veel in waterkrachtcentrales bijvoorbeeld. Voor iedereen die meer wilt weten over Noorse olie en gas is het Norsk Oljemuseum in Stavanger een aanrader. Daar leggen ze haarfijn uit waarom Noorwegen wel rijk is geworden van de Noordzee en Nederland niet.
Noorwegen en de EU
Noorwegen heeft een bijzondere status politiek gezien. Zo zijn er heel veel afspraken tussen Noorwegen en de EU, maar is Noorwegen geen lid. Noorwegen is wel lid van de NAVO en onderdeel van de Schengenzone, waardoor je als Nederlander probleemloos naar Noorwegen kan reizen.
Noorwegen voor beginners: de taal
Noorwegen is pas onafhankelijk vanaf 1905. Dat Noorwegen geen lange geschiedenis kent als onafhankelijke natie kun je goed merken aan de taal, of eigenlijk talen. Noorwegen kent twee standaardtalen het Bokmål en het Nynorsk. Bokmål is het oudst en het meest in gebruik. Het wordt in schrijfwijze sterk door het Deens beïnvloed. De Deense koningen hadden het namelijk lang voor het zeggen in Noorwegen. Nynorsk is een 19e-eeuwse poging om een eigen Noorse taal te creëren en is gebaseerd op meerdere dialecten. De taal wordt voornamelijk in het zuidwesten gesproken, door zo’n 13 procent van de Noren. In principe spreken ook veel Noren hun eigen dialect met elkaar. Lijkt het Noors dan op het Deens? Ik zou zeggen: vooral in schrijfstijl. Gesproken lijkt het toch meer op Zweeds.
Noorwegen voor beginners: waar moet je naartoe?
Laten we voor het gemak beginnen in de hoofdstad, Oslo. Oslo is pas redelijk laat uitgegroeid tot echte hoofdstad en dat merk je nog wel aan hoe de stad ingericht is. Het voelt soms nog wat klein en knus. Aan de randen van Oslo schieten de nieuwbouwflats als paddenstoelen uit de grond. Voor zover dat kan in ieder geval, want de Oslofjord waar de stad aan ligt, gaat vrij snel over in heuvelachtig bosrijk gebied. Dat heeft als positief effect dat je de stad vanuit verschillende hoeken mooi kunt overzien. In het bijzonder kan ik de Holmenkollen-skischans aanraden en de beeldentuin van Ekebergparken, een heuvel die meteen oostelijk van het centrum opduikt.
De bouwdrift in Oslo is ook in het centrum goed te zien. Zo behoort het schitterende operahuis meteen aan het water sinds enige jaren tot de skyline van de stad. Wil je musea zien dan beland je waarschijnlijk op het schiereiland Bygdøy. Vanuit het raadhuis pak je de veerboot ernaartoe. De multiculturele wijk Grønland heeft een leuke vibe, met Midden-Oosterse winkeltjes en streetfood. En last but not least mogen we het Vigelandpark niet vergeten. De beeldhouwer Gustav Vigeland mocht hier tussen 1907 en 1942 volledig zijn gang gaan. Dat heeft geresulteerd in een buitengewoon indrukwekkend park. Dat vonden de Noren klaarblijkelijk ook, want Gustav kreeg nog een eigen museum ook. Dat vind je meteen naast het park.
- Meer ideetjes voor je verblijf in Oslo vind je hier.
- Meer over wintersportmogelijkheden in Noorwegen lees je hier.
- Een buitengewoon handige fiets- en wandelkaart van heel Noorwegen vind je hier.
Noorwegen voor beginners: Lilyhammer
We verlaten Oslo aan de noordzijde, de E6 op naar Lillehammer. Je eerste stop is het museum Kistefos. Dit cultureel-industrieel museum is alleen al vanwege de architectuur en locatie de moeite. Ter hoogte van Hamar zie je vanuit de snelweg het befaamde Vikingschip. Geen echt schip, maar het schaatsstadion waar menig Nederlandse schaatser jaarlijks schittert. In Lillehammer zie je overal nog de sporen van de Olympische Winterspelen van 1994. Veel mensen zullen het ook kennen van de Netflix-serie Lilyhammer. Lillehammer is verder een rustig, gemoedelijk stadje, zeker een bezoekje waard.
Als je vanuit Lillehammer verder op de E6 rijdt richting Trondheim, dan kun je ook de toeristische route nemen via de Peer Gynt-weg. Deze half-verharde weg staat bekend als één van de mooiste van Europa. Zorg wel dat je er in de zomer bent, anders sta je voor een dichte slagboom. Vanuit hier zijn de vermaarde nationale parken Jotunheimen en Breheimen niet ver meer. Jotunheimen is tevens het hoogste punt van Noorwegen.
Rij je naar de Geirangerfjord, dan zul je verrast worden door een panorama. Je bent dan bij Flydalsjuvet en ziet de fjord met eventueel één of twee cruiseschepen liggen. Dit is ook het punt waar een andere beroemde weg begint, de Trollstigen. Deze slingerweg met vele haarspeldbochten brengt je uiteindelijk bij de Romsdalsfjord.
Vanuit hier kun je naar leuke stadjes als Molde, Kristiansund, Trondheim en Ålesund. Gescheiden door fjorden en bergen lijken ze allemaal hun eigen karakter te hebben. En gek genoeg lijkt dat soms ook voor het weer te gelden, wanneer de ene stad in dikke zeemist ligt en de andere in de zon. Ik zou nog heel veel over dit adembenemende gebied kunnen zeggen, maar we moeten door naar het westen van Noorwegen. Schrijf nog wel even Dovrefjell Nasjonalpark en Trollheimen Fjellområde op, want ook daar is het betoverend mooi. Én Dovrefjell is de enige plek waar je de muskusos in het wild kunt spotten.
Noorwegen voor beginners: de westkust
We beginnen aan de westkust bij de stad Bergen. Bergen was lang de grootste stad van Noorwegen en floreerde in de Hanzetijd als belangrijke handelshaven. De oude huizen in het stadsdeel Bryggen doen hier nog aan denken. De beste manier om de stad even te overzien is Fløibanen. Deze kabelbaan brengt je vanuit het centrum in no time hoog boven de stad. Wanner je de kust van Bergen verlaat, kom je landinwaarts in dorpen als Flam en Gudvangen. Hier is slim op het toerisme ingespeeld, waardoor er veel te doen en te zien is. Denk aan het openluchtmuseum Viking Valley, kajakavonturen, grotten bezoeken, bergbeklimmen en andere outdooractiviteiten.
Verder lezen: ‘Scandinavië in het vikingtijdperk’
Ten zuiden van Bergen ligt het Nasjonalpark Folgefonna dat voor een deel bedekt wordt door een gletsjer. Pak je de veerboten zuidwaarts over de fjorden dan kom je in de steden Haugesund en Stavanger. Deze kleine steden zijn zeker de moeite waard. En zo niet, dan is de weg ernaartoe al onvergetelijk. Bij Stavanger ligt ook de beroemde Lysefjord. Dit is één van de meest gefotografeerde fjorden van Noorwegen. De rotsen Preikestolen en Kjeragbolten zijn echte trekpleisters, en dat is puur afgaande op National Geographic niet ongegrond. Voor de echte avonturiers mag een bezoek aan de hoogvlakte Hardangervidda (Visitnorway.nl) niet ontbreken.
Noorwegen voor beginners: de zuidkust
De Noorse zuidkust is een mooie plek om bij te komen van al het natuurgeweld en het vele toerisme. De steden en dorpen zijn wellicht wat kleiner, maar niet minder fraai. Ben je op doortocht langs de kust dan is een stop in het dorp Sogndalstrand wellicht een goed idee. In dit vissersdorpje lijkt de nostalgie van het oude Noorwegen te herleven. Verder naar het oosten ligt Kristiansand, een rustig stadje met een leuke ambiance in de haven. Vanuit hier gaan ook veerboten naar Denemarken. Lees ook eens ‘Bezienswaardigheden in Kristiansand!‘.
Hebben we dan alles gehad? Nee, echt nog lang niet. Ik wil je nog twee plekken aanraden die je als beginner in Noorwegen niet mag missen. De staafkerk van Heddal en Gaustatoppen. De staafkerk is één van de grootste staafkerken van Noorwegen, misschien wel de grootste. Gaustatoppen heeft één van de meest weide uitzichten van heel Noorwegen, hetgeen komt doordat deze berg hoger ligt dan de omringende bergen. Voor iedereen die wat minder goed ter been is: er gaat ook een heuse bergbaan omhoog. Als er sneeuw ligt is het sowieso een goed idee om de bergbaan te nemen.
Verder lezen: ‘Zuid-Noorwegen: tips voor je rondreis met de auto‘
Noorwegen voor beginners: het noorden
In de zomer geniet je in Noord-Noorwegen van de middernachtzon die alles in gouden kleuren hult. De winters zijn er voor het noorderlicht en een heleboel sneeuwplezier. Het gebied is ontzettend uitgestrekt. Rij je vanuit Kirkenes aan de Russische grens, via de noordkaap naar de stad Mo i Rana, die wat zuidelijker ligt. Dan ben je al gauw 24 uur aan het rijden. Gelukkig is er ondanks de afstanden en dunbevolktheid genoeg te doen. Bekijk ter inspiratie ook eens het artikel over Lapland in de zomer.
Kajakken
Zo kun je op tal van plekken kajakken in Noord-Noorwegen. Wat je wel nodig hebt is een våttkort (natte kaart). Hiermee legitimeer je jezelf als iemand die de basisvaardigheden bezit. Je behaalt de kaart met een korte cursus. Dat men voorzichtig is komt doordat kajakken ook gevaarlijk kan zijn in de koude wateren met soms gevaarlijke stromingen. Zorg dan ook dat je via het verhuurbedrijf of een gids op de hoogte bent van de status van de wateren in je buurt.
Walvissafari
Vanuit Vesterålen ten noorden van de Lofoten kun je op walvissafari. Er zijn het hele jaar walvissen te spotten. Voornamelijk potvissen, maar ook orka’s, grienden, dolfijnen en bultruggen. Er gaan georganiseerde tochten vanuit de dorpjes Stø en Andesnes. Heb je niet zo’n zeebenen? Dan kun je ook in het binnenland op safari voor rendieren. Door variatie in de haringmigratie zijn er tegenwoordig ook meer walvissen noordelijker bij het eiland Senja en de plaatsen Tromsø en Skjervøy. Met name de orka’s zitten hier van november tot eind januari. Voor de majestueuze blauwe vinvis moet je op Svalbard (Spitsbergen) of IJsland zijn.
Verder lezen: ‘Walvissafari IJsland & Noorwegen | do’s & dont’s’
In de winter en de Sami
In de winter kun je op veel plekken toerskiën en op hondensledetochten mee. Daarnaast is een bezoekje aan de Sami zeker aan te raden. Kampeer dan bijvoorbeeld in een traditionele lavvo (Sami-tent) en ontdek de nomadische leefstijl die al duizenden jaren geleid wordt. Er zijn ook diverse Sami-musea verspreid over Noord-Noorwegen. Bovendien worden er jaarlijks meerdere festivals gehouden. Hier maak je kennis met het joiken of kijk je naar kampioenschappen rendier-lasso werpen. De plaats Kautakeino is net als het nabijgelegen Karasjok een belangrijk centrum voor de Sami. In Kautakeino vind je de Sami-universiteit. In Karasjok kun je rondleidingen nemen door het Sami-parlement.
Lofoten
De Lofoten zijn het toeristisch epicentrum van Noord-Noorwegen. Samen met Vesterålen liggen deze bergachtige eilanden als een soort van slinger in de Atlantische Oceaan. De natuur is er adembenemend en de panorama’s onvergetelijk. Het toerisme zorgt echter ook wel voor overlast op de Lofoten (zie Trouw 2017). Mocht dat voor jou een bezoek in de weg staan, hou dan in je achterhoofd dat er tal van vergelijkbare plekken zijn die minder druk bezocht worden. Bijvoorbeeld het eiland Senja bij Tromsø of het eiland Vega, meer zuidelijk.
Steden in Noord-Noorwegen
Het is goed om te weten dat je in het noorden van Noorwegen meer kunt doen dan de wildernis in of de zee op. Voor de cultuurliefhebbers zijn er ook tal van pittoreske vissersdorpjes. Zelfs steden vind je in het hoge noorden. Zo is Tromsø (toeristische website) een levendige stad met een eigen universiteit, musea en een uitgaansleven. En dat allemaal ver boven de poolcirkel. Net boven die denkbeeldige cirkel ligt Bodø (toeristische website). Ook hier is er genoeg te doen voor de stedentrip-fans. Zo wordt de stad Europese cultuurhoofdstad van 2024. Er is een visserij- en luchtvaartmuseum en er is een concertgebouw met elders in de stad genoeg horeca voor een avondje uit. Het is ook de ideale uitvalsbasis om de bergachtige natuur van de provincie Helgeland in te trekken.
Helemaal aan de Russische grens ligt Kirkenes (toeristische website). Voor Noren is dit echt een uithoek waarop meestal gevlogen wordt. Ben je met de auto? Dan is het goed te combineren met Fins Lapland. In navolging van het ijshotel in het Zweedse Jukkasjärvi heeft Kirkenes in de winter een heus sneeuwhotel. Een stuk westelijk bij Alta vind je sinds kort ook een iglohotel. In de zomer kun je in de gebieden rondom Kirkenes perfect wandelen in het imponerende toendralandschap. Ten noorden van Kirkenes ligt natuurgebied Varanger. Deze plek is bekend vanwege de vele vogelsoorten waaronder de papegaaiduiker.
Noorwegen voor beginners: transport 🚙
De twee reisroutes die het meest voor de hand liggen zijn via Denemarken en dan met de veerboot. Of je reist via Denemarken over de Sontbrug naar Zweden en rijdt dan langs de Zweedse westkust omhoog. Tijdens het hoogseizoen kom je ook veel campers tegen. En dat is bij uitstek een mooi middel om de adembenemende natuur van Noorwegen te ontdekken.
Tip! Heb je zelf geen camper? Dan kan het leuk zijn om via deze website van particulieren een camper te huren.
Sinds 2022 is er een derde optie met de veerboten van Holland-Norway-Lines. Vanuit het Groningse Eemshaven kun je naar Kristiansand in Zuid-Noorwegen. De afvaarten vinden driemaal per week plaats. Tijdens de reis overnacht je op de boot.
Met het vliegtuig 🛬
Voor de mensen die liever met het vliegtuig gaan zijn er directe vluchten vanuit Amsterdam op Oslo, Bergen, Stavanger, Ålesund en Trondheim. Voor de Lofoten en Tromsø pak je een aansluitende binnenlandse vlucht. Via Google Flights kun je handig vluchten naar Noorwegen vergelijken.
Met de trein 🚅
Natuurlijk kun je ook de klimaatvriendelijke optie kiezen. Je kunt in etappes met de trein naar Noorwegen, via Denemarken en Zweden. Je kunt ook op een Noorse stad vliegen en dan met de trein verder. Noorwegen staat bekend om zijn fraaie spoorverbindingen. Of beter gezegd: de fraaie decors waar de spoorlijnen doorheen lopen. Een goedkope en leuke optie daarbij is de landenpas van Interrail.
- De spoorlijn naar Bergen, minuut voor minuut: NRK (Noorse nationale tv)
- De spoorlijn naar Flåmsbanen, de hele reis: NRK (Noorse nationale tv)
Door en om Noorwegen met de boot ⛵
De Noorse kust wemelt van de fjorden en eilanden. Veel plaatsen van betekenis worden door veerdiensten verbonden. Dit behoort tot het lokale openbaar vervoer en hoeft in veel gevallen niet gereserveerd te worden. De meeste kustdorpen hebben ook kleine jachthavens en aanlegsteigers. En dat maakt dat je ook met eigen boot eropuit kan.
Verder lezen: ‘Eilanden in Noorwegen, bekend en minder bekend‘
Wandelen in Noorwegen
Wil je op wandelvakantie in Noorwegen? Lees dan eens de pagina: ‘Wandelen in de bergen van Noorwegen‘.
Verder lezen over Noorwegen en Scandinavië
Ondanks dat ik in een rotvaart heel Noorwegen behandeld heb, hoop ik dat dit voor de beginners informatief was. Ik heb ongetwijfeld nog hele mooie dingen niet genoemd, maar dat is voor later. Wil je meer weten over de beste reisperiode? Dan praten we je in dit artikel bij over waar je wanneer moet zijn. Vakantietips voor je zomervakantie vind je hier.
Meer noordse landen
Wil je trouwens meer weten over Zweden, Finland, IJsland en Denemarken? Ook daar zijn beginnerspagina’s van die je in vogelvlucht door de landen leiden.
