Veel mensen komen pas achter het bestaan van de Åland-eilanden (of Ålandseilanden) als ze de ferry vanuit Zweden naar Finland nemen. De Åland-archipel ligt precies tussen Zweden en Finland in de Oostzee. De haven van hoofdplaats Mariehamn is een vaste stop op de veerroutes. Vanuit het dek of de patrijspoort zie je een aandoenlijk havenstadje met het oude zeilschip de Pommern.
Link: ‘Kaart Åland-eilanden’
Wat tref je aan op deze eilanden in de Oostzee?
De Åland-eilanden vormen een fantastische archipel met veel historie, schilderachtige vissersdorpjes en lage kliffen. De economie draait voornamelijk op scheepvaart en toerisme. Het is er gezellig, mooi en er is voor ieders wat wil. Van fietsen, tot watersporten, tot restaurants, leuke terrasjes en familievriendelijke campings. Enfin, soms zegt een gelikt filmpje meer dan duizend woorden.
De natuurlijke kenmerken van de Åland-eilanden
Het gebied is ruig, groen en rotsachtig. Deze unieke eilanden in de Oostzee zijn gevormd door de fenomenale krachten van ijsplaat tijdens de laatste ijstijd. Na het verdwijnen van het zware pakijs begon de aarde hier omhoog te veren. Zo’n 6000 jaar geleden staken de eerste eilandjes hun stenen koppen boven het wateroppervlak uit. Al snel kwamen de planten- en bomenzaden van het vasteland aanwaaien om de eilanden hun groene imago te geven. Tot op de dag van vandaag stijgen de eilanden nog elk jaar een beetje verder boven het water uit. Niet verkeerd met die stijgende zeespiegel.
Het gesteente heeft een warme, roodachtige kleur, kenmerkend ook voor Zuid-Finland. De archipel bestaat uit maar liefst 6.700 eilanden. Je bent nooit ver bij het water vandaan. De Åland-eilanden zijn net als het Zweedse Gotland en Öland geliefde vakantiebestemmingen in de zomer. Dat heeft onder andere te maken met de vele zonuren.
Start je vakantie op Åland met midzomer
De Åland-eilanden staan bekend om hun midzomerfolklore. Eind juni wordt er gefeest en gedanst met familie en vrienden. Ook de meibomen, met de kleurrijke slingers mogen natuurlijk niet ontbreken. Vanaf midzomer heeft de jeugd vrij en wijken veel families uit naar hun buitenhuisjes voor een lange vakantie.
Er is trouwens veel meer folklore op de Åland-eilanden. De falurode houten huizen doen bijvoorbeeld meteen aan de verwantschap met Zweden denken. De eilanden staan ook bekend om de oude houten windmolens. In het openluchtmuseum Jan Karlsgården in Kastelholm kun je ze nog steeds aanschouwen.
De Åland-eilanden en Finland
De Åland-eilanden zijn autonoom gebied binnen Finland. Dat betekent dat ze een grote mate van zelfbestuur hebben. Dat zie je bijvoorbeeld terug aan de afwijkende nummerplaten van auto’s of aan het eigen internetdomein .ax. Verwacht op de Åland-eilanden geen Finse taal aan te treffen. Het is er één en al Zweeds dat je hoort. Hoe zit dat? Alle Oostzee-eilanden in dit gebied behoorden ooit tot de Zweedse kroon, net als Finland. In 1809 verloor Zweden de gebieden aan Rusland. Finland was destijds een groothertogdom onder de Russische tsaren.
Toen Finland zich onafhankelijk verklaarde tijdens de Russische Revolutie in november 1917 kwam Åland in een moeilijke situatie. 95 procent van de bevolking wilde weer bij Zweden horen. En het waren Zweedse militairen die de lokale bevolking beschermden in de jaren van de Finse burgeroorlog. In 1921 besliste de Volkenbond (voorloper van de VN) dat de eilanden een autonoom gebied zouden worden onder Finse vlag. Die situatie duurt tot vandaag de dag voort.
Sinds de jaren 90 horen de Åland-eilanden samen met Finland tot de Europese Unie. En vanaf 2003 wordt er met euro’s betaald. Åland zit in dezelfde tijdzone als Helsinki en dat maakt dat het een uur later is dan in Nederland en België.
De ferry naar Åland 🛳
Åland is op verschillende manieren te bereiken. Verreweg de meeste toeristen doen de eilanden aan met de ferry. Dit kan op de eerste plaats vanuit Zweden. Je stapt op de boot in Stockholm, Käpellskär of Grisslehamn. Die laatsten zijn het goedkoopst.
Vanaf het Finse vasteland kom je in Ålands hoofdplaats Mariehamn vanuit Turku en Helsinki. Het mooie aan deze veerdiensten is dat ze door de prachtige Oostzee-archipel varen. Het is dan absoluut genieten om met een drankje op het dek te zitten. De rotsen, de dennenboompjes en de vele eilandjes trekken langzaam en geleidelijk aan je voorbij. Er is ook een ferry-connectie met Tallinn, de hoofdstad van Estland.
Vliegen of zelf met de boot naar de Åland-eilanden
De wat meer vermogende Finnen (en Zweden) zullen zich met eigen boot een vaarweg door te archipel trotseren. Mensen met wat meer haast kunnen een binnenlandse vlucht vanuit Helsinki nemen. Bij Mariehamn ligt namelijk een kleine luchthaven. Zie Google Flights.
Toerisme: wat te doen op de Åland-eilanden tijdens je vakantie?
De eilanden zijn geënt op toerisme, zonder dat het echt vervelend of druk aanvoelt. Wat kun je zoal doen tijdens je bezoek aan de meest westelijke eilanden van Finland?
Met de fiets eropuit 🚲
De fiets is het ultieme middel om het landschap goed in jezelf op te nemen. In het voorjaar staan de appelboomgaarden in volle bloei. ’s Zomers zijn het vooral de bermen die opkleuren dankzij de wilde bloemen. In Mariehamn kun je een fiets huren bij Ro No Rent, meteen bij de ferry-terminal.
Ook hoofdplaats Mariehamn is goed te verkennen met de fiets. Hieronder vind je een route-idee. Eventueel vind je hier het gpx-bestand voor in je eigen navigatiesoftware.
Musea bezoeken 🖼
Ålanders zijn trots op hun afkomst en cultuur en dat merk je ook in de aanwezigheid van musea. Zo is er een zeevaartmuseum, een historisch openluchtmuseum (Jan Karlsgården), een museum voor jacht en visserij, een kunstmuseum, een schoolmuseum en een brandweermuseum. We hebben er een paar op de kaart geprikt voor je. Maar laat je zeker ook inspireren via Museum.ax.
Frisbee-golf 📀
Het discgolf of frisbee-golfen is populair op de Åland-eilanden. We hebben – voor de afwisseling – geen idee waarom dat zo is. We weten wel dat het ook op sommige plekken in Zweden een ding is. Verwacht er ook niet te veel van. De gedachte erachter is dat je een frisbee uit het rek neemt en vanaf het startpunt steeds het netje weet te vinden met je frisbee in zo weinig mogelijk pogingen. Een soort van minigolf, maar dan met de frisbee aan de hand.
Vogelspotten 🐥
De ligging middenin zee trekt ook veel vogels aan. Op het vuurtoreneiland Lågskär best ver in de Oostzee ten opzichte van de andere eilanden worden jaarlijks meer dan 200 soorten waargenomen. Natuurgebied Herröskatan op het eiland Högskär is een goede spot. Ook de toren bij Torpfjärden in Jomala is een plek met veel vogelsoorten, aldus Visit Åland.
Wandelen 🥾
Vergeet naast je zwembroek ook je wandelschoenen niet. Er zijn in totaal meer dan 30 langeafstandswandelroutes op de Åland-eilanden. De wandelpaden zijn tussen de tien en zestig kilometer lang. In het najaar kun je de bessen en paddenstoelen plukken langs de paden.
Kajakken 🛶
Je kunt op een paar plekken kajaks huren op Åland. De ondiepe kustwateren en de vele inhammen zijn meestal erg rustig en ideaal om te peddelen. Heb je nog niet zoveel ervaring? Dan is het slim om onder begeleiding het water op te gaan. Ook jezelf goed informeren bij de verhuurder is altijd een goed idee. Het blijft immers zeewater waarin je je bevindt.
Rondreizen op de Åland-eilanden
Het hoofdeiland heet Fasta Åland. Het is verreweg het grootste eiland van de archipel. Van oost naar west kun je zo’n 50 kilometer over de weg afleggen. Groter is het eiland niet. De kleinere eilanden in het zuiden en oosten bereik je met de lokale veerdiensten. Vanuit daar kun je zelfs verder naar het Finse vasteland. De eilanden Högskär en Långnäs worden met kleine bruggen verbonden. Meer informatie over de lokale ferry vind je op de website van Visit Åland.
Er zijn op Fasta Åland ook busverbindingen om van A naar B te komen. Je kunt er een auto huren, maar veel toeristen nemen ook liever een fiets. Hou je van paard rijden? Weet dat er ook excursies in die hoedanigheid zijn op de Ålandseilanden.
Overnachten tijdens je vakantie 🏕
Er zijn een x-aantal campings verspreid over de eilanden. Ook hotels en vakantiehuizen zijn vanzelfsprekend aanwezig. Het verdient wel aanbeveling om tijdig te reserveren in het hoogseizoen.
Meer over Finland lezen
Behalve de Åland-eilanden belichten we ook andere plekken in en verhalen over Finland. Hieronder doen we een paar suggesties.
In Finland geniet je in de zomer van een prima temperatuur en veel daglicht. Het land is uniek in zowel natuur als cultuur.
Je zou best weleens verrast kunnen worden door het lekkere eten en drinken in Finland. Runebergtaart bij de koffie en een glaasje sima toe.
Welke mooie onbekende vakantiebestemmingen vind je in Noord-Europa? Niet doorvertellen. Hier word je niet overladen door andere toeristen.