Ben je op zoek naar een fauteuil in Scandinavisch design? Dan vind je op deze pagina alles wat je moet weten. Meubeldesign is in elk geval historisch gezien het vlaggenschip van Scandinavisch design. Denk aan belangrijke ontwerpers als Alvar en Aino Aalto, Hans J. Wegner en Grete Jalk. Vandaag de dag zijn de bank en de luie stoel nog steeds het middelpunt van een gezellige woonkamer.
Coverfoto: Vanitjan via Freepik.com
Meteen fauteuils in Scandinavisch design vergelijken 👇
De Scandinavisch design-fauteuil
Een Scandinavisch design-fauteuil is in menig Nederlandse of Belgische woonkamer niet meer weg te denken. Dat geldt ook van de Scandinavische landen zelf. De Zweden gaan braaf met onze verfransing mee en hebben het over de fåtölj. Op IJsland heeft men de Germaanse stijl behouden en noemen ze de fauteuil hægindastóll. Vraag je het de Noren en Denen, dan hebben ze het over leunstoelen (lenestol / lænestol). De Finnen hebben zoals altijd een status aparte: nojatuoli.
Waar de Scandinavisch design-fauteuil vandaan komt
De luie stoel bestaat al zolang we het ons kunnen herinneren. Zo weten we dat de oude Egyptenaren ze al hadden. Geen zorgen, zover gaan we niet nu niet terug. Eind 20e eeuw zien we in de kunst- en designwereld de zogenaamde avant-gardisten en modernisten opkomen. Dit waren jonge kunstenaars die in de industrialiserende samenlevingen met nieuwe ideeën en kunststromingen kwamen.
In de wereld van het stoelen- en meubeldesign steekt al snel een voor Nederlanders bekende naam de kop op: Gerrit Rietveld. Hij was, samen met onder andere Piet Mondriaan, onderdeel van De Stijl-beweging. Na de Eerste Wereldoorlog zou Rietveld doorbreken met de Rood-Blauwe-stoel, ook wel Rietveldstoel genoemd. Dit was een zeer minimalistische leunstoel van triplex en hout. Hoewel de stoel eenvoudig en goedkoop was, werd het geen product voor de gewone man. Dat nam niet weg dat de stoel zijn weg naar het buitenland vond.
Het meubelmakersgilde van Kopenhagen
Het verhaal van de fauteuil in Scandinavisch design begon grotendeels in Denemarken. In de Deense hoofdstad Kopenhagen verenigden zich in 1927 een aantal meubelmakers in een zelfbenoemd gilde met regelmatige exposities: Københavns Snedkerlaugs Møbeludstilling. Hier zien we dat ook de Denen de minimalistische stijl van Rietveld, Art Deco en het Duitse Bauhaus meenemen in hun eerste stoelen. Danish Modern was geboren. De kopstukken waren op dat moment ontwerpers als Andreas Jeppe Iversen, Jacob Kjær, Ole Wanscher en Kaare Klint.
Kaare Klint werd in 1924 aangesteld als docent aan Koninklijke Deense Academie voor Schone Kunsten. Hij zou op die manier een aantal decennia de belangrijke ontwerpers van na de Tweede Wereldoorlog opleiden. Dit was het punt dat de Scandinavisch design-fauteuil definitief op de kaart kwam te staan.
Tip! Lees ook eens het artikel ‘Deens design: tijdloos en toegankelijk‘, voor een breder beeld van de opkomst van Danish modern.
Foto: Laura Davidson via Unsplash. De Y-stoel van Hans J. Wegner
De doorbraak van de Scandinavisch design-fauteuil
Na de Tweede Wereldoorlog zou Scandinavisch design voor eens en altijd een stempel op de meubelindustrie drukken. De toenemende populariteit van met name Deense fauteuils en andere meubels in zowel Europa als Noord-Amerika worden van oudsher toegeschreven aan het design zelf. De meningen daarover verschillen.
Deens onderzoeker Per Hansen (2006) geeft twee hoofdredenen voor het succes. De belangrijkste reden was – hate it or love it – marketing. Meubels werden meer dan daarvoor ontworpen voor het volk. Ter vergelijking: de Rietveldstoel uit 1919 werd enkel aan een paar liefhebbers verkocht. Meer exemplaren produceren was überhaupt nooit het plan. Wil je producten verkopen, dan moet je een goed verhaal hebben. Het verhaal van Scandinavisch design, werd het verhaal democratie, minimalisme en functionaliteit. Onder de noemer mid-century modern werden vele Amerikaanse huiskamers destijds gevuld met Scandinavische inspiratie.
De tweede reden voor het succes van Scandinavisch design was een netwerk van individuen en organisaties dat het verhaal van Scandinavisch design verspreidde en geloofwaardig maakten. En dan zijn we weer terug bij het meubelmakersgilde in Kopenhagen. Zij speelden een belangrijke rol bij de populariteit van Deens design (en in bredere zin Scandinavisch design).
De aanwezigheid van zulke – vaak ook elitaire – collectieven maakten het succes. Je zou kunnen zeggen dat de twee voorwaarden die Hansen noemt vandaag de dag nog steeds gelden in de kunst-, mode- en designsector. Het gaat altijd om marketing en de juiste connecties.
Tip! In het artikel ‘Wat is Scandinavisch design vroeger en nu?‘, gaan we verder in op het succes van Scandinavisch design. Je krijgt hier bijvoorbeeld wat meer historische context en ontdekt wat er in andere Scandinavische landen speelde.
Bekende designers en Scandinavisch design-merken
Op welke merken en ontwerpers kun je letten als je op zoek bent naar een Scandinavisch design-fauteuil? We maken een rondje door Zweden en Denemarken als bekendste design-fauteuil-producenten en lichten ze kort toe.
Denemarken en de Scandinavisch design-fauteuil
Denemarken heeft altijd een voortrekkersrol gehad in de opkomst van Scandinavisch meubeldesign. Ook vandaag de dag zijn Deense bedrijven redelijk dominant op de internationale markt. De jaren 50 en 60 golden als de gloriedagen en eerste golf van Deens meubeldesign. Finn Juhl (1912-1989) en Hans Wegner (1914-2007) creëerden fauteuils met sobere, organische vormen. Wegner werd bekend door de ronde stoel en de y-stoel. De y- of wishbone-structuur in de rugleuning zie je nog altijd in tal van stoelen terug.
Børge Mogensen (1914-1972) timmerde aan de weg bij de beroemde FDB-meubelfabriek. Zijn bekendste werk is de Spaanse stoel (voorbeeld). Dat ook vrouwen iets in de melk te brokkelen hadden blijkt wel uit het succes van Grete Jalk (1920-2006). Haar doorbraak kwam in de jaren zestig met de GJ-stoel, hoewel ze toen al heel wat jaren lesgaf aan de Deense Koninklijke Kunstacademie.
De lijst met Deense designers is eindeloos, maar we noemen er nog een paar: Arne Jacobsen ontwierp in 1958 de iconische ei-stoel. In de ‘space age’ jaren zestig ging Verner Panton een stap verder op zoek naar minimalisme. Zijn werk met plastics resulteerde in de zogenaamde ‘Pantonstoel’.
Deens design-fauteuil bij jou thuis
Deense meubelbedrijven en -merken zijn zoals gezegd ruim vertegenwoordigd op de internationale markt. Er wordt ook actief overheidsbeleid gemaakt op het concept ‘danish design‘. Hoewel de fabrieken vaak in lage lonenlanden staan, komt het design nog steeds uit Scandinavië. Ook veel buitenlandse meubelontwerpers strijken in Kopenhagen neer om voor Deense bedrijven te werken.
Hedendaagse bedrijven houden hun historie in ere. Merken als House of, Finn Juhl, Gubi, het FDB Møbler van Børge Mogensen en Fritz Hansen hebben volop aandacht voor de succesmodellen van weleer. Zo produceert Fritz Hansen de werken van Poul Kjærholm en de stoelen van Arne Jakobsen. Andere belangrijke designermerken die je regelmatig in webshops tegenkomt zijn bijvoorbeeld Hay, &tradition, Woud en Normann Copenhagen.
Trends en opties voor je volgende Scandinavisch design-fauteuil
Onderstaand vind je een selectie van Deense fauteuils en luie stoelen. Het zijn affiliate producten van partnerwebsites. Dat betekent dat deze website een kleine vergoeding krijgt voor de moeite. Het kost jou niks extra.
Zweden en de Scandinavisch design-fauteuil
Een van de bekendste namen in de geschiedenis van de Zweedse meubelindustrie is Bruno Mathsson (1907-1988). Vooral zijn elegante fauteuils zijn gewild. Hij maakte furore in de jaren 40 met de stoelen Pernilla (I, II, en II) en Eva. In de jaren zestig zou de futuristisch ogende Jetson-fauteuil zijn meesterwerk worden en in de jaren zeventig werd de Mina breed gewaardeerd. Ook Yngve Ekström (1913-1988) doet een duit in het historische zakje met de bekende lamino- en laminett-fauteuil, beiden in dezelfde stijl met bewerkte schapenvacht.
In de tijd van Mathsson werd ook het bedrijf Svenskt Tenn een begrip. Estrid Ericson had het bedrijf in 1924 opgericht en deed een gouden greep door tien jaar later de Oostenrijkse Zweed Josef Frank aan te stellen. Samen zouden ze een grote rol spelen in de nationale en internationale binnenhuisarchitectuur. Svenskt Tenn (website) groeide met de tijd mee en is nog steeds belangrijk in de designwereld.
Inmiddels zijn er natuurlijk ook nieuwe merken en ontwerpers die naast Estrid Ericsons levenswerk op het toneel mogen staan. De bedrijven en merken Swedese, Massproductions, Front design, Offecct en Swedstyle zijn bekende en gewilde namen in de hele Westerse wereld. Zij zitten wat meer in de high-end-niches, waar de blauw-gele meubelgigant IKEA natuurlijk de toon zet voor een groot, wereldwijd publiek.
Scandinavisch design-fauteuil bij jou thuis
Onderstaand vind je een selectie van Zweedse fauteuils en luie stoelen, waaronder die van het gerenommeerde Swedese. Het zijn producten van partnerwebsites. Uiteraard kun je ook verder kijken op de websites van bovengenoemde Zweedse designermerken.
Geraadpleegde bronnen en leestips
- Hansen, P.H. (2006), Networks, narratives, and new markets: The rise and decline of Danish modern furniture design, 1930–1970. Business History Review, 2006. Geraadpleegd via Researchgate.net.
- Davies, K (1999), Markets, Marketing and Design: The Danish Furniture Industry, c.1947–65. Scandinavian Journal of Design History 9 (1999)
Meer lezen over Scandinavisch design?
Op deze website lees je nog veel meer over Scandinavië, fauteuils, banken en ander Scandinavisch design. Lees gerust verder.
Beste fauteuil in Scandinavisch design
Ben je op zoek naar een fauteuil in Scandinavisch design? Dan vind je op deze pagina alles wat je moet weten. Meubeldesign is in elk geval historisch gezien het vlaggenschip…
Beste wandlamp Scandinavisch design 2023
Ben je op zoek naar een wandlamp in Scandinavisch design? En ben je benieuwd welke het best in je interieur past? We praten je bij over de wondere wereld van…
Een tafel in Deens design kiezen
Je wilt een tafel voor je woonkamer of eetkamer in een mooi Deens design. IKEA biedt op het oog leuke meubels, maar vaak boeten ze wel in aan kwaliteit. Waar…