Beste Scandinavische films van de 21e eeuw

Wat zijn de beste Scandinavische films? Scandinavië is een echt een walhalla voor goede films. De erkenning is dan ook groot. Regisseurs als Thomas Vinterberg, Aki Kaurismäki, Susanne Bier en Ruben Östlund sleepten al menig prijs in de wacht. Acteurs als Mads Mikkelsen, Trine Dyrholm, Stellan Skarsgård en Alicia Vikander zijn zowel binnen als buiten Scandinavië bekende gezichten in de filmindustrie. Hier volgt een overzicht met heel veel tips en uitleg.

Update: 2023

Partnertip: met het Nederlandse Cinemember kijk je vanaf €7,95 per maand een grote selectie Scandinavische films. In het downloadtijdperk is het bovendien een mooie en eerlijke manier om de (Noord-Europese) filmindustrie te steunen, zodat de nieuwe aanwas blijft. Je kunt het twee weken gratis proberen.

Er zijn ook veel leuke en spannende Scandinavische series. In dit artikel lees je er meer over.

Beste Scandinavische films

Voor dit overzicht heb ik met een schuin oog naar de imdb-ratings gekeken. Hoewel die zeker niet heilig zijn. Bovendien heb ik geprobeerd om van alles wat te selecteren. Je vindt in deze lijst bekende Scandinavische kaskrakers als Jagten en Så som i himmelen, maar ook minder bekende titels. Zo ontdekt iedereen hopelijk iets nieuws om te kijken. Er zit geen hiërarchie in de nummering.

[lwptoc min=”2″ numeration=”decimal” wrapNoindex=”1″ skipHeadingText=”Beste Scandinavische films|Beste Scandinavische films: what\’s left”]

Dronningen (Queen of Hearts)

Dronningen is het werk van de internationaal nog niet zo bekende Deense regisseur May el-Toukhy. Toch wist ze één van Denemarkens bekendste actrices Trine Dyrholm te strikken. Het resultaat mag er absoluut zijn. De film werd dan ook geëerd met diverse nationale en internationale filmprijzen. Het verhaal gaat over Anne, advocate in jeugdrecht. Ze is getrouwd met een man wiens tienerzoon uit een eerder huwelijk intrekt. Waar haar man moeite heeft met zijn zoon, weet Anne haar weg met moeilijk opvoedbare jeugd. Hun band groeit en daarmee ontstaat een bijzonder boeiend plot.

Soortgelijke beste Scandinavische films

Efter brylluppet (2006)
Broderskab (2009)

Toivon tuolla puolen (The Other side of hope)

Toegegeven Finland is officieel geen Scandinavië, maar ik kan regisseur Aki Kaurismäki onmogelijk passeren op een lijst met beste Scandinavische films. Zijn films zijn echt one of a kind. De Fin vervaardigt grote delen van zijn productie zelf waardoor ze een unieke, minimalistische stijl krijgen. De dialogen doen laconiek aan. De thema’s zijn maatschappelijk bewogen. Kaurismäki’s stijl is niet voor iedereen weggelegd. Maar met deze film doet hij een handreiking naar het bredere publiek. Zijn eigenzinnige stijl wordt een beetje gemengd met al dat wat een moderne film aantrekkelijk maakt om naar te kijken. Toivon tuolla puolen gaat over een Syrische vluchteling die zijn zus is kwijtgeraakt en er echt alles voor doet om haar terug te halen.

Soortgelijke beste Scandinavische films

Le Havre (2011)
The Man Without a Past (2002)
Hytti Nro 6 (2021) (Cinemember)

Hjartasteinn (Heartstone)

IJslandse films staan altijd al met 1-0 voor. In zulk landschap ziet echt alles er fraai uit. Toch scoort de film ook makkelijk 2-0 en 3-0, want het verhaal van Hjartasteinn is ijzersterk. Regisseur Guðmundur Arnar Guðmundsson maakte al diverse hoog gerecenseerde films waarbij kinderen, vriendschap en familie een centraal thema zijn. Hjartasteinn is een aangrijpend verhaal van een jonge puber die ontdekt op jongens te vallen en verliefd wordt op zijn beste vriend. Zijn vriend op zijn beurt voelt zich steeds meer aangetrokken tot de meiden in het dorp. Het wordt een roerige zomer.

Soortgelijke beste Scandinavische films

Whale Valley (2013)
Ártún (2014)

Max Manus (Man of War)

Max Manus is een Noors avonturier, militair en verzetsstrijder. Hij heeft gedurende zijn leven tal van dagboeken bijgehouden waarop deze film losjes is geïnspireerd. Max behoort in de Finse Winteroorlog tot een groep Scandinavische vrijwilligers die het tegen de Sovjet-Unie opnemen. Bij terugkeer komt hij in bezet Noorwegen terecht en zijn de nazi’s zijn volgende vijand. Hij vlucht naar Schotland en wordt daar door de geallieerde Britten klaargestoomd voor het gewapende verzet tegen de Duitsers. Wat volgt is een spannend en onwaarschijnlijk avontuur.

Soortgelijke beste Scandinavische films

Flammen & Citronen (2008)
Den 12. Mann (2017)
Skyggen i mit Øje (2021)
Kampen om Narvik (2022)

Jagten (The Hunt)

Een absoluut meesterwerk van regisseur Thomas Vinterberg. Met een steengoede Mads Mikkelsen in de hoofdrol. De torenhoge IMDB-score spreekt wat mij betreft boekdelen. Mikkelsen speelt de net gescheiden vader Lucas. Hij werkt op een kleuterschool en heeft een goede band met de dorpsgemeenschap, inclusief een aantal jeugdvrienden. Op een dag beschuldigt het jonge dochtertje van zijn beste vriend hem van misbruik. Wanneer dit bij de schooldirectrice komt, gaat het een eigen leven leiden. Het dorp staat op zijn kop en Lucas gaat bange dagen tegemoet.

Soortgelijke beste Scandinavische films

Festen (1998)

Der Kommer en Dag (The day will come)

Dat Mads Mikkelsen ook de bad guy kan spelen bewijst hij met verve in deze tranentrekker. Regisseur Jesper W. Nielsen die voornamelijk meewerkt aan series laat zien dat hij een uitmuntende filmmaker is. De film gaat over twee broers die in een jongensinternaat terechtkomen. Het verhaal speelt zich af in de jaren zestig en alles in het tehuis ademt nog de oude stempel. Van de ouderejaars kinderen tot directeur Heck: overal is geweld en vernedering. De perverse praktijken van de opzichters maken het verhaal nog aangrijpender. De film drijft je voortdurend van hoop tot wanhoop.

Soortgelijke beste Scandinavische films

Ondskan (2003)
Kongen av Bastøy (2010)

Fúsi (Virgin Mountain)

Tijd voor wat meer luchtigheid met Fúsi. Deze film van regisseur Dagur Kári gaat over een eeuwige vrijgezel. De 43-jarige Fúsi woont in een stadje in IJsland en is er weinig aan gelegen om stappen te maken in zijn leven. Hij heeft een baan, woont bij zijn moeder en vindt het eigenlijk wel prima. De apathische goedzak ontmoet op een dag een vrouw, Sjöfn. Het begin van zowaar een avontuur.

Soortgelijke beste Scandinavische films

Undir Trénu (2017) (Cinemember)
Andið eðlilega (2018)

Sameblod (Sami Blood)

Sameblood is het eerste grote werk van Amanda Kernell. Deze Noord-Zweedse geeft een boeiende inkijk in het leven van een Sami-tienermeisje in het begin van de 20e eeuw. Het was de tijd van het rassendenken. De Zweedse overheid probeerde de Samibevolking in Lapland te ‘Zwedificeren’ en zag ze als inferieure mensen. Het tienermeisje dat als kind opgroeide in een rendierherdersgezin ontdekt op de Zweedse kostschool een heel andere wereld, met alle gevolgen van dien. Een mooie en ontroerende coming-of-age.

Soortgelijke beste Scandinavische films

Lilja 4-ever (2002)
Himlen är oskyldigt blå (Blue Skies) (2010)

Kon-Tiki

Kon-Tiki was op het moment van uitkomen de duurste Noorse film ooit. De film vertelt het onwaarschijnlijke, maar waargebeurde verhaal, van Thor Heyerdahl. Heyerdahl was een onderzoeker in de vorige eeuw. Hij stelde dat het in theorie mogelijk was dat de native americans Polynesië vanuit Peru bevolkt hadden. Inmiddels weten we uit DNA-onderzoek dat Polynesië vanuit het Australische werelddeel bevolkt is. Heyderdahl en zijn team bouwden een authentiek vlot volgens historische bouwtechnieken. Ze zeilden via de golfstroom op de oceaan richting westen. Of Heyderdahl een punt had, zie je in de film.

Soortgelijke beste Scandinavische films

Kapringen (A Hijacking) (2012)
Valhalla Rising (2009) (Cinemember)

Kraftidioten (In order of disappearance)

Een echte misdaadfilm mag natuurlijk niet ontbreken in een lijst van beste Scandinavische films. De Zweed Stellan Skarsgård, ook bekend van de HBO-serie Chernobyl, speelt sneeuwschuiverchauffeur Nils. Nils is een typische working class hero in een klein dorpje in Noorwegen. Het is een ingetogen man die moeilijk van zijn stuk te brengen is. Wanneer zijn zoon wordt vermoord wilt hij van de hoed en de rand weten. Onvermijdelijk raakt hij verzeild in de onderwereld. Hij slaat zich een slag door een drugsoorlog van Noorse en Servische maffia. Zo nu en dan met een knipoog en een gezonde dosis droge humor.

Soortgelijke beste Scandinavische films

Snabba Cash (2010)
A Somewhat Gentle Man (2010)

Mænd og høns (Men and chicken)

Wat ook niet mag ontbreken in de lijst met beste Scandinavische films is een Deense absurdistische film. Daar zijn er namelijk een aantal van gemaakt de laatste 20 jaar. Het is één van de vele films waar Mads Mikkelsen en Nikolaj Lie Kaas samen schitteren. De film gaat over twee broers die uitersten vertolken. De één heeft gestudeerd, de ander is vooral gebleven waar hij als tiener was. Als hun vader sterft komen ze erachter dat ze geadopteerd zijn. Als ze op zoek gaan naar hun afkomst krijgt het verhaal al snel een absurd beloop.

Soortgelijke beste Scandinavische films

De grønne slagtere (2003)
Adams æbler (2005)
Gräns (2018)

Druk (Another Round)

Regisseur Thomas Vinterberg slaat gesterkt door Mads Mikkelsen wederom toe. Druk gaat over 4 vrienden die bovendien leraar zijn op dezelfde middelbare school. Geschiedenisleraar Martin (Mads Mikkelsen) zit zowel werk als privé helemaal aan de grond. Zijn vrienden gaat het iets beter af, maar spannend is het allemaal niet. Tijdens een verjaardagsetentje komt één van de vrienden met het idee om een alcoholtheorie te onderzoeken. Die stelt dat mensen beter zouden functioneren als ze voortdurend 0.5 promille alcohol in hun bloed hadden. Schrijver Ernest Hemingway en Brits politicus Winston Churchill zijn fascinerende voorbeelden van alcoholisten die het maatschappelijk ver brachten. Met de wetenschap aan hun zijde beginnen de vrienden een vermakelijk experiment.

Soortgelijke beste Scandinavische films

Oldboys (2009)
Blinkende Lygter (2000)

Beste Scandinavische films: what’s left?

Natuurlijk kan deze lijst nog eindeloos langer zijn. Hieronder volgen nog een paar kijktips, voor als je bovenstaande lijst uitgespeeld hebt.

Hotell (2014): Licht absurdistische film over een groepstherapie en de problemen van deze tijd. (Cinemember)
De honderdjarige man die uit het raam klom en verdween (2014): Comedy en verfilming van het gelijknamige boek. (Cinemember)
En man som heter Ove (2015): een grappig en tegelijkertijd ontroerend verhaal van een norse oude man die weer opbloeit. (Cinemember)
The Square (2018): de bekendste Zweedse kaskraker van de laatste jaren en een integrerend en origineel verhaal over een museumcurator in Stockholm (Cinemember)
Tuntematon Sotilas (2017): Ongepolijste, onvervalste, oorlogsfilm uit Finland, met het voor velen nog niet zo bekende verhaal van de Finse oorlog tegen de Sovjet-Unie.
Sisu (2023): Finse film die doet denken aan Inglorious Bastards van Tarantino. De film speelt zich af in Lapland tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Retfærdighedens ryttere (2020): Mads Mikkelsen kruipt in een rol met een hoog GI Joe-gehalte. Deense film met een knipoog.
Den Skyldige (2018): Het Deense bewijs dat je met weinig middelen een meesterlijke film kunt neerzetten
Låt den Rätte Komma in (2008): Feel good horror voor het hele gezin. Bestaat dat? Jazeker, deze Zweedse film bewijst het.
To Verdener (2008): Boeiende, romantische, Deense film die een interessante kijk op de Jehova’s getuigen geeft.
Så som i Himmelen (2004): Deze Zweedse klassieker laat zien wat saamhorigheid voor iets moois kan neerzetten.
Rams (2015): Een ontroerende, IJslandse film over twee stugge boerenbroers die al jaren met elkaar in onmin leven.
Lykke-Per (2018): Een bijzondere, Deense film over een vooruitstrevende jongeman die zijn hoofd boven het maaiveld uitsteekt. Bovendien een Netflix-klassieker.
Utøya 22. juli (2018): Een heftige film over de terreur van Anders Breivik op het eiland Utøya. De manier van filmen maakt dat je het gevoel krijgt dat je zelf op het eiland rondloopt.
Verdens Verste Menneske (2021): Een tragisch-komisch werk van de Noor Joachim Trier over een jonge, moderne vrouw in de bloei van haar leven.