Denemarken voor beginners is het verhaal van een mooi land, een leuke taal en een sympathieke cultuur. Denemarken heeft een rijke geschiedenis, van de roemruchte vikingkoningen tot de schitterende renaissancepaleizen.
Natuurlijk is er ook het nostalgische Legoland. Zijn er vele zandstranden en kliffen. En heb je bruisende steden als Kopenhagen, Århus en Odense. Denemarken is een land met voor ieders wat wil.
Voor ik daar op inga, neem ik je eerst in vogelvlucht mee van West-Denemarken naar Oost-Denemarken. Waar de Öresundsbrug het land verbindt over spoor en weg met Zweden (voor beginners). Overigens is dat niet het meest oostelijke puntje van Denemarken, maar daarover later meer.
Denemarken en de Deense taal
Zweden en Noren kunnen zich met hun taal redelijk verstaanbaar maken als ze in Denemarken komen, hoewel er ook vaak Engels gesproken wordt tussen de buren. De taal van Denemarken, het Deens, lijkt in klanken soms wat van het Duits weg te hebben. Dat het Deens zo heerlijk binnensmonds is, maken Noorse comedians in deze grappige sketch perfect duidelijk. Het Deense alfabet heeft drie extra letters: de Æ, Ø en Å. De Æ spreek je uit als de ‘a’ in het Engelse woord ‘cat’. De Ø spreek je uit als de Nederlandse klinker ‘eu’. En de Å spreek je in het Deens uit als de mannen op Forvo. De nieuwsgierigen kunnen op die pagina verder klikken naar het Zweeds en Noors en zullen merken dat de Å daar weer anders uitgesproken wordt. Net als in het Zweeds wordt de letter ‘w’ eigenlijk alleen maar in leenwoorden gebruikt. De w-klank wordt meestal met een ‘v’ gespeld.
Denemarken voor beginners: de cultuur
Cultuur is per definitie moeilijk te grijpen. Het is extreem veelzijdig. Denken we aan Denemarken? Dan denken we aan de volksverhalen, legendes of liederen. Vaak stammen ze zelfs uit de vikingtijd. Ook een rijke wetenschappelijke traditie, lutheranisme en kunsten hebben de Deense cultuur vormgegeven en voortgestuwd. Beroemde Denen als Niels Bohr (natuurkundige), Søren Kierkegaard (filosoof), Karen Blixen (schrijfster), Hans Christian Andersen (schrijver), Asger Jorn (kunstenaar), Arne Jacobsen (architect en kunstenaar) en Jørn Utzon (architect) waren steeds kopstukken van een veel bredere onderstroom.
Die verzameling van allerlei culturele uitingen, op verschillende vlakken, worden dan in het maatschappelijke debat van een nationaal jasje voorzien. Wat het is om Deen te zijn? Of Nederlander? Of Belg? Wat eet je dan? Wat doe je dan? Wie betuig je respect? Over zulke vragen gaan we in de 19e eeuw pas echt nadenken. Dat geldt ook voor Denemarken. Denk aan de sprookjes van Hans Christian Andersen. Hij schreef mondeling overgeleverde volksverhalen uiteindelijk op en stelde ze daarmee veilig voor het nageslacht. Het is ook in deze tijd dat de interesse voor het verleden weer opleeft. Wie waren die woeste vikingen die ook al Denen genoemd werden? Je zou de 19e eeuw de herontdekking van Denemarken in taal en cultuur kunnen noemen. Met het verstrijken van de tijd zien we dat de Deense cultuur steeds verder evolueert.
Het moderne Denemarken voor beginners
Vandaag de dag zien we in Denemarken een buitengewoon modern en welvarend land, dat veel overeen komt met bijvoorbeeld Nederland. Het komt voort uit een protestantse en een sociaaldemocratische traditie met een verzorgingsstaat. Hoewel de sociaaldemocraten op moment van schrijven aan de macht zijn, doet ook de klare taal van Denemarken tegen migranten de wereld hun wenkbrauwen fronsen. Ook de dynamiek tussen nieuwkomers en autochtone Denen heeft natuurlijk invloed op de taal en cultuur van Denemarken. Aan de ene kant wordt sterker beschermd wat er al is. Aan de andere kant veranderen we voortdurend. Enfin, we kennen het allemaal wel van Nederland en België.
In andere opzichten is de landspolitiek vrij links, bijvoorbeeld door subsidiëring van kunst en cultuur. Een groot deel wordt beheerd door lokale autoriteiten. Het doel daarvan is om de burgers er rechtstreeks bij te betrekken. Ook die democratische participatiegedachte past bij Denemarken. Wat ook bij Denemarken past het Deens design. Deze stroming maakte furore na de Tweede Wereldoorlog en is vandaag de dag niet meer uit huiskamers wereldwijd te denken.
Verder lezen: Deens design | tijdloos en toegankelijk
Mede met dank aan de welvaart staan het onderwijs, musea, theater en de filmindustrie er momenteel goed voor. Veel filmliefhebbers zullen dan ook weten dat de Deense filmindustrie sinds de jaren 90 floreert. Denk aan de films Jagten en Festen. Of aan acteur Mads Mikkelsen (verder lezen) en actrice Trine Dyrholm.
Verder lezen: Beste Scandinavische films van de 21e eeuw
Denemarken voor beginners op reis
Denemarken heeft een vlak tot glooiend landschap. Jutland is het stuk vasteland dat aan Duitsland vastzit. De westelijke kustgebieden met hun duinlandschappen zullen veel herkenning oproepen bij Nederlanders. Denemarken heeft zelfs zijn eigen Waddeneilanden, ten zuiden van de stad Esbjerg. Een bezoekje aan de heuvel Himmelbjerget is absoluut een aanrader als je wilt genieten van een mooi panorama. De bekende sprookjesschrijver Hans Christian Andersen bezocht Himmelbjerget meerdere malen. Als je goed zoekt vind je nog een zitbankje met zijn naam erop.
Niet ver hiervandaan ligt Århus. Of zoals we in Nederland ook wel zeggen Aarhus. Deze vriendelijke havenstad is in omvang te vergelijken met Groningen. Die vergelijking gaat zeker ook op als je het over de horeca en studentenpopulatie hebt. Tel daarbij op het historische openluchtmuseum Den Gamle By en het ARoS Aarhus Art Museum, en je hebt de ideale bestemming voor een stedentrip.
In het noorden van Jutland ligt de stad Aalborg. Dit plaatsje is gemoedelijk en er valt van alles te beleven voor jong en oud. Ik zou er geen volledige stedentrip aan wijden, maar een leuke stop op doortocht naar de veerboot naar Noorwegen (voor beginners) is het zeker. In de kop van Jutland valt nog van alles te beleven. Zo is er de verzande vuurtoren Rubjerg Knude, het grootste binnenlandse duingebied van Europa Råbjerg Mile en het stadje Skagen in het uiterste puntje van Noord-Denemarken.
De Deense eilanden
In het spoor van Hans Christian Andersen verlaten we het vasteland en doen we het eiland Fyn aan. In de hoofdplaats Odense vind je het geboortehuis van Andersen. Odense heeft een fraai historisch centrum en is zeker een kandidaat voor een leuke stedentrip. Ga je op Vakantie naar Zweden? Dan is dit wellicht een mooie tussenstop. Van Nederland naar Odense is het namelijk een kleine werkdag rijden.
De eilanden in zuidoost Denemarken liggen wat verder van de hoofdroutes vandaan, maar zijn zeker de moeite waard. Ze hebben vaak een eigen karakter met leuke oude dorpen en steden. Zo tref je op het eiland Ærø in de hoofdplaats Ærøskøbing een pittoresk dorpje met kleurrijke vakwerkhuizen, gezellige terrasjes en cafeetjes. Er is zelfs een ambachtelijke whiskeystokerij, voor de liefhebbers. Ook Nykøbing op het eiland Falster is zo’n leuk regionaal centrum, waar je zeker een korte vakantie kunt vertoeven. Meer oostelijk op de het eiland Møn ligt de klif Møns Klint. Ook Stevns Klint op Zuid-Sjælland is redelijk beroemd. Niet gek dat beide kliffen door de UNESCO erkend en beschermd worden.
Hoofdstad Kopenhagen en het grootste eiland Sjælland
Bij een handleiding Denemarken voor beginners mag de hoofdstad Kopenhagen natuurlijk niet ontbreken. Kopenhagen ligt op het grootste eiland van Denemarken, Sjælland. Kopenhagen lijkt in veel opzichten op Amsterdam. De invloeden van Hollandse kooplui uit de 17e en 18e eeuw zijn moeilijk in de bouwstijl te missen. Het straatbeeld in Kopenhagen wordt gesierd door heel veel fietsers en fietspaden. Verder heeft Kopenhagen alle leuke en hippe voorzieningen die je van een hoofdstad verwacht. Laat je Kopenhagen een dagje achter je, dan zijn de wat kleinere historische steden op Sjælland, Helsingør of Roskilde zeker een aanrader. Kunstliefhebbers komen ruimschoots aan hun trekken op 45 minuten rijden van Kopenhagen in het Louisiana-museum.
Het verre Bornholm
Een vreemde eend in de bijt is het eiland Bornholm. ‘Vreemd’, omdat dit eiland ver van de andere Deense eilanden ligt, diep in de Oostzee. Het is dan ook niet gek dat zowel toeristen als vaste bewoners via Zweden naar de rest van Denemarken reizen. Overigens zijn er vanuit de hoofdplaats Ronne ook verbindingen met Duitsland (Sassnitz) en Oost-Denemarken (Køge), maar dat is niet de snelste overtocht.
Bornholm is waarschijnlijk alles wat je op een eiland zoekt. Rust, ydille en de buitenwereld op een verre gevoelsafstand. Het eiland is trouwens nog niet het meest oostelijke puntje van Denemarken. Dat is het kleine doch fraaie eiland Christiansø, een voormalig militair bastion in de Oostzee. Gevalletje mocht je in de buurt zijn, zeker aandoen. Er gaan boottochten vanuit de oostkust van Bornholm hiernaartoe.
Denemarken voor beginners met kids
Scandinavië is doorgaans zeer kindvriendelijk. Ook Denemarken is hier geen uitzondering op. Wie aan Denemarken denkt, denkt ook meteen aan LEGOLAND®. Als kleine legofanaat beleefde ik hier 25 jaar geleden de dag van mijn dromen. Nu kan ik me ook voorstellen dat je als ouder even moet bijkomen na een bezoekje aan het drukke en dure pretpark in Billund. Ervanuit gaande dat je na je avontuur in LEGOLAND® in de buurt van Jutland bent zou ik de Ringkøbingfjord aanraden.
Uitgelicht: de Ringkøbingfjord
Vanuit hier bezoek je bijvoorbeeld de Noordzeekustgebieden, waar je kunt wandelen en mountainbiken. De Ringkøbingfjord zelf is een lagune-achtige binnenzee, ideaal voor diverse watersporten. Ook een bezoek aan het openluchtmuseum Bork Vikingehavn is zeker de moeite waard als je met het gezin bent. Kinderen wanen zich hier heuse vikingen. Het museum ligt eveneens in de buurt van de fjord.
Verder lezen: ‘Scandinavië in het vikingtijdperk’
Voor de meeste plaatsen in Denemarken geldt eigenlijk dat je goede mogelijkheden hebt om met het gezin te overnachten. Er zijn genoeg campings en vakantiehuizen, die meestal goed onderhouden zijn. Ook met de verkeersveiligheid zit het wel snor. Denemarken heeft aanzienlijk minder verkeer dan Nederland en Duitsland. Dat merk je eigenlijk al meteen als je met de auto vanuit Duitsland Denemarken inrijdt. Mensen rijden langzamer en er is minder verkeer op de weg. Het weer en klimaat is heel erg vergelijkbaar met Nederland.
Wellicht ook interessant: ‘De 5 leukste pretparken in Denemarken’.
Denemarken voor beginners: vervoer 🚙
Wie naar Denemarken rijdt komt zo’n beetje altijd langs het Duitse Hamburg. Vanuit hier kun je Denemarken bereiken via de veerverbinding Puttgarden – Rødby of gewoon over land via de grensovergang tussen het Duitse Flensburg en het Deense Padborg.
Tip! Denemarken met de camper verkennen? Dan kan het leuk zijn om via deze website van particulieren een camper te huren.
Met het vliegtuig 🛬
Voor de mensen die liever met het vliegtuig gaan zijn er directe vluchten tussen Amsterdam en Kopenhagen. Kijk op Google Flights voor meer informatie.
Met de trein 🚅
De klimaatvriendelijke optie is natuurlijk de trein. Via NS Internationaal heb je heel betaalbare opties om in Denemarken te komen. De treinen in Denemarken zijn tiptop in orde en zelfs luxer dan je in Nederland gewend bent. Reis je eerste klas? Dan is er vaak zelfs koffie, thee en een koekje.
Naast Denemarken van meer landen de taal en cultuur ontdekken?
Heb je de smaak te pakken? Bekijk naast Denemarken dan ook de beginners-pagina’s van de andere Noordse landen.
